NÓI THẬT VÀ NÓI DỐI

LâmTrực@

Mới nghe, tưởng như đùa về một câu hỏi: "Có nên lắp máy kiểm tra nói dối ở Việt Nam"? Nhưng tôi nghĩ, đây là câu chuyện hoàn toàn nghiêm túc. Nói dối đã trở thành bệnh của chúng ta. Thật xấu hổ khi chúng ta giáo dục con cái phải trung thực, nhưng chính chúng ta lại làm ngược lại. Đã đến lúc phải nghiêm túc nhìn nhận lại vấn đề.

Theo Soha.vn thì vừa có một điều tra về bệnh nói dối ở Việt Nam. Kết quả của nó làm chúng ta rùng mình. Trước khi bàn về bệnh nói dối, chúng ta hãy thử nghe những lời nói thật cay đắng:

1. Tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ QH ngày hôm qua, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội đã công bố một chi tiết đặc biệt: "Có đồng chí Bí thư huyện uỷ phấn khởi báo cáo năm nay huyện em có thêm ba xã nghèo. Có gia đình được đưa ra khỏi danh sách nghèo liền phản đối quyết liệt". Rõ ràng, niềm vui của vị bí thư huyện uỷ kia là...rất thật, vì huyện của ông ta sẽ được cấp thêm kinh phí xoá đói giảm nghèo. Niềm vui được... ở trong diện nghèo của một số gia đình kia cũng rất thật, vì họ đã quen há miệng chờ... sung rụng. Tất nhiên, để có được niềm vui ấy, họ đã phải nói dối tới từng chi tiết.

2. Cũng lâu lắm rồi, ngay tại nghị trường Quốc hội, ông chánh án Tòa án nhân dân tối cao Trịnh Hồng Dương, khi đề cập đến tình trạng bất cập của luật pháp, đã lỡ miệng nói thật: “Ở nước ta án dân sự xử thế nào cũng được”. Hơn 10 năm sau đó, câu nói “nổi tiếng” của ông vẫn được đưa lên “bàn mổ” vì nó rất thật.

3. Mới đây, ông Nguyễn Xuân Anh, Phó chủ tịch UBND Đà Nẵng cũng nói rất thật: “Ở thành phố du lịch thì không thể không có mại dâm”. Lời nói thật nhưng thiếu đi sự khôn khéo của một người làm chính trị đã mang lại cho ông nhiều tấn gạch đá từ phía những người có kinh nghiệm, và chắc chắn là có con số "không nhỏ" từ bộ phận chuyên nói dối.

4. Ông Lê Khắc Ghi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Đắk Nông cũng được đưa lên trang nhất của nhiều tờ báo cùng những comment bực dọc của độc giả khi ông rất thật với câu: “Ngày xưa, mỗi tháng tôi còn đọc vài tờ báo, vài quyển sách chứ những năm gần đây, nói thật tôi không đọc, sách khoa học cũng không chứ đừng nói gì đến báo chí, hoàn toàn không đọc đâu các đồng chí ạ!”. Lẽ dĩ nhiên, ông Ghi trở thành hotboy bất đắc dĩ để thiên hạ dè bỉu.

Lời nói thật thì cay dễ gây cay đắng như thế, nhưng lời nói dối thì lại thì lại có dư vị rất ngọt ngào. Ngọt ngào đến nỗi nó có thể trở thành một trào lưu mới trong xã hội. GS.TS Khoa học Trần Ngọc Thêm, giám đốc Trung tâm Văn hoá học lý luận và ứng dụng (ĐHQG TP.HCM) vừa công bố một kết quả nghiên cứu rùng mình: Tỉ lệ nói dối cha mẹ của học sinh cấp 1 là 22%, cấp hai là 50%, cấp 3 là 64%, sinh viên là 80%. Như vậy, càng lớn, càng học cao càng nói dối khỏe.

Có một điều cần chú ý là bệnh nói dối không hề sợ độ cao. Những thông tin này toàn phát ra từ miệng những người có trách nhiệm cao và độ dối - thật của nó thì hẳn ai cũng biết: Không phát hiện mại dâm ở Quất Lâm, Đồ Sơn; Việc chạy chức ở Hà Nội chỉ là tin đồn thất thiệt; Chỉ phát hiện 1-2 vụ tham nhũng rất nhỏ ở mức xử lý hành chính sau khi tiến hành tới 804 cuộc thanh tra...

Nếu không lầm thì ông nghị Dương Trung Quốc đã từng khẳng định: “Tôi cho là trong sâu xa, nhiều cán bộ đã đánh mất một phẩm chất rất lớn của con người nói chung, đó là liêm sỉ. Với họ, nói dối, chối tội là việc rất đơn giản và có cảm giác như cơm bữa.” Cần nói thêm, nhận định đó không mới, chỉ là sự nhắc lại những gì mà dân gian đã nói: Thật thà thẳng thắn thường thua thiệt/ Lọt luồn lươn lẹo lại lên lương.

Sự kiện mới nhất, xảy ra ở Nghi Phương, Nghi Lộc, Nghệ An, giáo dân Trại Gáo bị xúi bẩy đã tiến hành gây rối trật tự công cộng, bắt giữ người trái pháp luật, đả thương nhiều cán bộ của chính quyền, nhưng ông Giám Mục Nguyễn Thái Hợp, thay vì phản ánh trung thực sự kiện để ổn định tình hình, đã lại nói dối tới mức trơ trẽn rằng "chính quyền đán áp dã man giáo dân". Lời nói dối ấy, ngay lập tức nhận được thái độ căm phẫn của những người dân lương thiện, bởi sự thật chỉ có một. Nhưng thật đáng tiếc, lời nói dối của ông Nguyễn Thái Hợp lại có vẻ bùi tai với những kẻ đang rắp tâm chống lại đất nước và những người bị mê hoặc bởi thần quyền giáo lý. Điều nguy hiểm là hành vi nói dối của vị giám mục này sẽ là tấm gương để những giáo dân nói theo, bất chấp luân lý, đạo đức và pháp luật.

Tờ SoHa đưa ra một ví dụ, viện Duma Quốc gia Nga mới đây, khi sửa đổi Luật Chống tham nhũng đã phải đưa vào điều khoản: Các quan chức chính phủ bắt buộc phải bị kiểm tra bởi máy phát hiện nói dối. Trước đó, một đợt kiểm tra quan chức nói dối từng diễn ra tại Kazan năm 2007 - kết quả là chính quyền thành phố đã sa thải 80 nhân viên. Vậy, có nên lắp máy phát hiện nói dối công suất lớn ở Việt Nam?
--------------
Bài có sử dụng tư liệu của SoHa