Nguyen Nhat Quang
TẢN MẠN: Về vụ nước mắm - "truyền thông cấu kết bất lương"
Trong lúc đang chờ kết quả điều tra của Bộ CA về mức độ và hình thức "cấu kết bất lương của truyền thông" ở một số tờ báo, để hạ gục mặt hàng nước mắm truyền thống, có thể nhận thấy:
1. Biểu hiện sự tha hóa của báo chí - truyền thông.
Tha hóa của sự vật, hiện tượng, có thể được hiểu là nó không còn là nó nữa.
Chúng ta hay nói đến báo chí với tính cách mạng và chuyên nghiệp, nhưng thực tế qua "vụ nước mắm" thì một số tờ báo đi ngược lại tính chuyên nghiệp và cách mạng của báo chí.
Tính cách mạng của báo chí trước hết được hiểu là nó đứng về phía nhân dân, vì nhân dân và công chúng mình, chứ không vì "lợi ích đen của DN" vì như vậy là biểu hiện trục lợi - ở các mức độ khác nhau.
Tính cách mạng của Đảng cũng chính là ở chố nó luôn vì lợi ích chân chính của nhân dân, vì sự nghiệp "dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng và văn minh"; là thực thi sự nghiệp "của dân, do dân, vì dân'; ở chỗ Đảng có thỏa mãn được nguyện vọng của triệu triệu người dân hay không.
Báo chí đồng hành cùng DN, phản ánh những hoạt động, vấn đề của DN đang đặt ra để giúp các bên liên quan cùng tháo gỡ. Mỗi khi hoạt động thông tin của báo chí bị DN "dắt mũi" vì lợi ích riêng mà lợi ích ấy xung đột lợi ích cộng đồng, thì BC không còn là BC chân chính nữa, vì nó không vì công chúng và nhân dân mình.
Tính chuyên nghiệp của báo chí chủ yếu ở chỗ thực hiện nghiêm túc các nguyên tác hành nghề tác nghiệp. Trước hết là tôn trọng sự thật. "Sự thật đẹp đẽ nhất là sự thật được nói đúng sự thật" (V.I. Lê-nin). Ngoài ra, BC còn phải tuân thủ các nguyên tắc khác nữa,... Ở đây còn phải nhin nhận rõ địa vị pháp lý của cơ quan BC, người đứng đầu cơ quan BC va NB theo Luật BCVN. Tức là trách nhiệm xuất bản tin tức của người đứng đầu - chứ không phải ở thư ký hay Tổng thư ký tòa soạn!
Tha hóa của báo chí - truyền thông có thể biểu hiện trước hết ở chỗ lạm dụng quyền được ủy quyền của tổ chức và công chúng trong cung cấp thông tin, thực hiện quyền được thông tin cho công chúng, DLXH và khách hàng - thị trường, để trục lợi, để bảo kê thông tin, để cấu kết và tiếp tay cho các chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh, để cùng trục lợi - chủ yếu là trục lợi cá nhân, nhóm người có trách nhiệm trong dây chuyền sản xuất sản phẩm BC.
Những loạt thông tin trên BC, kể cả quảng cáo đúng thời điểm nhằm hạ bệ nước mắm truyền thống vừa qua (chủ yếu từ 07-17/10/2016) là biểu hiện vi phạm đạo lý (không chỉ là đạo đức nghề nghiệp BC) của người làm báo. Vì nó đánh vào truyền thống sản xuất và tiêu dùng của cha ông, của dân tộc để đi tiếp tay cho nước mắm bẩn của các DN "chịu đầu tư đen", "chịu loby đen" để dắt mũi một số nhà báo có quyền chức trong tòa soạn. Sự tha hóa này đánh vào cội rễ của dân tộc, đánh vào đạo lý cha ông ta. Cái này cư dân mạng đã gọi tên là "điếm bút".
Hiện có nhiều chiêu thức bảo kê thông tin cho các DN, các cơ quan bằng hình thức thông qua các kiểu hợp đồng truyền thông", "hợp đồng tuyên truyền". Thông qua một khoản tiền theo hợp đồng, chứng 3 đến 500 triệu, cho đến dăm, mười tỷ với hàm ý "không bao giờ đụng đến các tiêu cực của bên A", thậm chí có báo nào đùng đến thì bên B tích cực, sốt sắng đứng ra "đánh lại" để bao che....Do đó, có cơ quan chuyên tuyển "chân dài" vào chỉ để đi "moi hợp đồng" và khoán theo doanh thu hợp đồng,...
"Thượng bất chín, hạ tắc loạn" ngày trong một số cơ quan BC này, làm cho anh chị em PV cũng "tùy cơ ứng biến" để "bù trừ" chi phí,...
Đúng là hoạt động BC hiện nay, chúng ta rất chia sẻ với các TBT trong tìm kiếm nguồn thu cho cơ quan BC, để phát triển kinh tế BC. Nhưng phát triển kinh tế BC cần duweja rên cơ sở chiến lược thông tin để phát triển công chúng - khách hàng - thị trường; từ đó gia tăng các nguồn thu; chứ không phải đi bảo kê thông tin.
Chính vì vậy, trong con mắt công chúng và DLXH, báo chí đang trở thành một hình ảnh khác, không như trước đây.
Với những chiêu thức như vậy của một số cơ quan BC, liệu BC chính thống của chúng ta có chung sức cùng CP, giúp Đảng và NN củng cố niềm tin nơi công chúng và nhân dân ?
Vì thế, công luận đang nhìn vào "văn hóa "ứng xử" của Bộ 4T và các cơ quan chủ quản trong quá trình xử lý. Sự nghiêm minh mỗi khi nhìn rõ bản chất câu chuyện là cách có thể lấy lại uy tín, chứ không phải xuê xoa và phân vai nhận trách nhiệm để "đỡ" cho nhau,...
Buồn hơn chuồn chuồn !
2. Không đồng hành cùng chính phủ, gây thêm khó khắn, phức tạp cho công tác quản lý
Vấn đề trên đây lại xẩy ra trong bối cảnh Chính phủ nhiệm kỳ mới đang quyết tâm xây dựng CP kiến tạo, CP hành động,....vì dân; trong bối cảnh CP đang phải đương đầu với bao vấn đề gay cấn, khó khăn và thách thức để giải quyết các vấn đề nan giải của nền KTXH, để vực dậy nền KT, để lấy lại niềm tin của nhân dân đang bị rơ rớt.
Như vậy, vụ "cấu kết bất lương" giữa truyền thông và "DN đen"- thuật ngữ của Bộ trưởng Bộ 4T, làm cho một số tờ báo đã không đồng hành cùng CP, gây khó khăn, phức tạp thêm cho CP trong nỗ lực ổn định tình hình sản xuất và đời sống.
Cuộc sống của nguoi dân chúng ta cũng đang gặp đầy rẫy những khó khăn, nhất là sản xuất trong nước; các mặt hàng sản xuất truyền thống,..., sản xuất trong nước đang bị hàng ngoại chèn ép, đẩy văng ra ngoài lề để thay vào đó không ít hàng độc hại chiếm lĩnh thị trường và lừa dối người tiêu dùng, thì một số cơ quan BC lại đi ngược lại mong đợi của công chúng, khách hàng và nhân dân. Đánh vào mặt hàng truyền thống của cha ông là đánh vào đạo lý dân tộc, là đánh vào gốc rễ của nơi chôn nhau cắt rốn; lại đi "đâm thuê chém mướn" cho DN đen để trục lợi.
Những cơ quan báo chí và nhà báo "cấu kết bất lương" như vậy, liệu có "ăn ngon, ngủ yên" trên nỗi đau của cộng đồng, trên nỗi xót xa của nguồn cội cha ông?
Ngẫm mà buồn và đau cho nghề báo.
P/S: Tản mạn trước giờ vào cá 3, 17h20, T4, 26/10/2016
Cần xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật. Từ khi công bố ai cũng hoang mang lo sợ việc dùng nước mắm truyền thống hại sức khỏe, vừa ảnh hưởng tâm lý người tiêu dùng vừa hạ uy tín của các trụ sở làm nước mắm truyền thống, tôi tin dùng nước mắm truyền thống vì nước mắm truyền thống thơm ngậy hơn nước mắm công nghiệp, và cái quan trọng đó là tâm huyết của người trên từng giọt nước mắm truyền thống. Ai chưa thăm quan và nhìn tận mắt nơi làm nước mắm truyền thống thì hãy thử đi 1 lần (đi đến những nơi làm nước mắm uy tín lâu năm ấy nhé), tin chắc các bạn sẽ mua và dùng ngay, dù giá của nó cao hơn nước mắm công nghiệp
Trả lờiXóaViệc công bố thông tin của Vinastas rõ ràng là thiếu cẩn trọng, gây hoang mang trong dư luận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng, khiến các doanh nghiệp sản xuất nước mắm truyền thống lao đao. "Nhát chém" này của Vinastas đã đưa các nhà sản xuất nước mắm công nghiệp chễm chệ lên ngôi, còn ngành nước mắm truyền thống lâm cảnh khốn đốn cùng hàng triệu ngư dân. Chả thế mà sau khi thông tin nước mắm truyền thống chứa asen được Vinastas công bố, một nhà sản xuất nước mắm công nghiệp liền tung chiêu quảng cáo rằng sản phẩm của mình đạt giới hạn an toàn về asen.
Trả lờiXóaVì ở đây có sự bất thường. Bất thường ở chỗ, cùng một sự kiện mà một loạt cơ quan báo chí đều cẩu thả và thiếu chuyên nghiệp hệt như nhau, thậm chí việc rút tít bản tin cũng na ná như nhau.
Trả lờiXóaMột bài báo, một bản tin viết sai sự thật không phải là cá biệt trong làng báo nước ta, nhưng người đọc bình thường rất dễ nhận ra cái sai nào do trình độ, do sự cẩu thả và cái sai nào do cố ý, thậm chí họ còn dễ dàng nhận ra sự dối trá trong những cái “không sai” nhưng sự thật bị cắt xén, bị che giấu. Người đọc bình thường cũng dễ nhận ra đâu là cái sai do “tai nạn nghề nghiệp” của một nhà báo riêng lẻ, đâu là sự dối trá hùa theo đám đông có chủ đích. Cơ quan quản lý truyền thông lẽ nào lại không nhận ra những điều mà người đọc bình thường cũng dễ nhận ra. Nhưng cơ quan quản lý của Nhà nước không kết luận dựa vào trực giác, dựa vào sự suy diễn cảm tính. Phải điều tra mới ra chứng cứ để kết luận. Và tôi mong rằng, chúng ta sớm tìm ra được chứng cứ để chứng minh massan đang đứng đằng sau sự việc này. Tôi tin là như vậy.
Tiêu chuẩn an toàn thực phẩm thuộc thẩm quyền cơ quan quản lý nhà nước chứ không phải là của hội nhóm, dẫn chứng Điều 23 trong Nghị định 45 của Chính phủ, cho thấy không có luật nào cho phép hội công bố thông tin chất lượng liên quan tới sức khỏe người tiêu dùng. Điều này cũng quy định cấm lợi dụng hoạt động hội gây ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân và tổ chức. Rõ ràng là vinatas đang làm quá nên vai trò của mình và đã vi phạm pháp luật. Thiệt hại của hội làng nghề nước mắm truyền thống? ai sẽ là người chịu trách nhiệm?
Trả lờiXóaVinastas phải xin lỗi người tiêu dùng và các nhà sản xuất nước mắm truyền thống. Nhưng như thế vẫn chưa đủ. Cần phải có một cuộc điều tra về việc có hay không sự cấu kết của những bàn tay bẩn tạo nên cú truyền thông bất lương lần này. Người gây ra hậu quả phải bị quy trách nhiệm. Chỉ như thế nỗi oan mắm Việt mới được giải, lo lắng của người tiêu dùng mới chấm dứt. Hơn nữa, những người gây ra cuộc chiến nước mắm này phải bị loại khỏi thị trường. Bởi, chẳng thể nào kì vọng những bàn tay bẩn có thể làm ra nước mắm sạch.
Trả lờiXóaDự luận hoàn toàn có thể nghi ngờ những bàn tay 'bẩn' đã bắt tay với nhau để tạo ra một cuộc khủng hoảng truyền thông nhằm đẩy ngành nước mắm truyền thống vào thế khốn cùng. Đơn giản, nếu không có sự mờ ám, chẳng lý gì người ta phải giấu tên nhà tài trợ. Hơn nữa, một cuộc khảo sát được thực hiện bằng tiền của một thế lực giấu mặt thì phải lý giải thế nào về về sự trung thực, khách quan, vì cộng đồng.
Trả lờiXóaNhìn vào thực tế tình hình báo chí hiện nay ở nước ta ta chỉ thấy một màu đen tối.Nhà báo,phóng viên giờ đây họ không hề coi trọng cái gọi là sự thật khách quan họ chỉ tôn trọng đến lợi ích vật chất trước mắt,nhà báo họ bất chấp tất cả cấu kết với các tổ chức cá nhân hỗ trợ cho các hoạt động cạnh tranh không lành mạnh.
Trả lờiXóaViệc Vinatas đưa ra thông tin xuyên tạc, sai lệch một cách có chủ ý về nước mắm, thậm chí nhấn mạnh các mẫu nước mắm có độ đạm càng cao, tỉ lệ mẫu có hàm lượng arsen tổng vượt ngưỡng quy định càng tăng, nhằm ám chỉ sự độc hại của nước mắm truyền thống. Thông tin này đã nhanh chóng được lan truyền trên các phương tiện truyền thông với tần số dày đặc, sự sợ hãi, hoang mang đối với nước mắm bao trùm lên người tiêu dùng. Nếu không xóa tan nỗi sợ hãi này thì ngành sản xuất nước mắm truyền thống đứng trước nguy cơ bị phá sản hàng loạt.
Trả lờiXóaTrong thời đại công nghệ thông tin phát triển như hiện nay, thông tin nước mắm nhiễm asen đã lan truyền với tốc độ nhanh chóng trên khắp các trang mạng, không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, chúng còn khiến người tiêu dùng hoang mang, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương hiệu nước mắm Việt Nam. Vụ việc bị đẩy xa như vậy do có sự tiếp tay của cánh lều báo nước nhà, ngay khi nhận được thông tin không cần xác minh, kiểm tra mà đã vội giật tít, đúng là sự tha hóa của đạo đức người làm báo
Trả lờiXóaViệc Vinatas đưa ra thông tin các mẫu nước mắm có độ đạm càng cao, tỉ lệ mẫu có hàm lượng arsen tổng vượt ngưỡng quy định càng tăng”, nhằm ám chỉ sự độc hại của nước mắm truyền thống. Thông tin này đã nhanh chóng được lan truyền trên các phương tiện truyền thông với tần số dày đặc. Ai cũng biết thạch tín là một chất cực độc, thường được sử dụng làm thuốc diệt chuột, nên sự sợ hãi, hoang mang đối với nước mắm bao trùm lên người tiêu dùng. Nếu không xóa tan nỗi sợ hãi này thì ngành sản xuất nước mắm truyền thống đứng trước nguy cơ bị phá sản hàng loạt.
Trả lờiXóaTheo Quy chuẩn quốc gia thì chỉ có quy định giới hạn về Arsen vô cơ, không có quy định về Arsen hữu cơ hay “Arsen tổng” như Vinastas tự đặt ra. Arsen vô cơ mới chính là thạch tín độc hại, còn Arsen hữu cơ là chất tồn tại tự nhiên trong hải sản hay các nguyên liệu làm nước chấm, không độc hại gì đối với cơ thể con người, vì vậy mà không quy định giới hạn. Việc mập mờ thông tin một cách có chủ ý của Vinatas đã gây ra hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp, gây hoang mang trong quần chúng nhân dân. Hành vi này cần phải bị xử lý nghiêm để đảm bảo tính răn đe
Trả lờiXóalương tâm nhà báo, là cái thứ có thể nói là vô cùng quan trọng. chỉ một bài báo, thậm chí là một câu trong bài báo thôi cũng có thể ảnh hưởng đến rất nhiều người. hiện nay do việc chạy theo lợi nhuận, nhiều nhà báo và nhiều người tự nhận là nhà báo không những chỉ bán rẻ lương tâm nghê nghiệp, mà cả lương tâm con người nữa.
Trả lờiXóaNgay cả những nước rất chặt chẽ về an toàn thực phẩm như châu Âu hay Mỹ cũng không quy định giới hạn arsen hữu cơ. Kết quả khảo sát của Vinastas về thạch tín trong nước mắm, nếu công bố một cách trung thực thì phải công bố các mẫu nước mắm được khảo sát không nhiễm thạch tín theo QCVN 8-2:2011/BYT mới chính xác, nhưng Vinatas đã cố ý đăng tải những thông tin không chính xác, mập mờ, khiến người đọc hiểu sai về bản chất. Đây là vi phạm nghiêm trọng, cần phải điều tra, làm rõ động cơ và xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật
Trả lờiXóaBất cứ phóng viên nào viết về an toàn thực phẩm đều nhất định phải biết về bản quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm”, bởi vì phóng viên viết về lĩnh vực nào đều phải có kiến thức nền về lĩnh vực đó. Trong trường hợp này, phóng viên phải nhận ra ngay sự mập mờ trong bản “Thông cáo báo chí” của Vinastas và lẽ ra họ phải lập tức đối chiếu bản QCVN 8-2:2011/BYT, xem trong đó quy định những gì, đây thuộc về trách nhiệm của người làm báo, thế nhưng ở đây một bộ phận báo chí đang tiếp tay cho cái sai, vội vàng giật tít để kiếm chác lợi nhuận, bất chấp mọi hậu quả xảy ra
Trả lờiXóavẫn đề hot ở đây là đạo đức nghề nghiệp của báo chí , làm báo nhiều năm kinh nghiệm đầy mình , chuyên môn làm báo ắt hẳn rất tốt , không có lí do gì để báo chỉ không nhận ra được hậu quả của việc đang tải thông tin thiếu chính xác theo hướng tiêu cực của một mặt hàng kinh doanh . chắc chăn là có yếu tố lợi nhuận ở đây
Trả lờiXóa