LỢN ĐA CẤP

Trong khi cả nước đang chung tay giải cíu 30 chiệu con lợn ế, cán bộ nhà nước phải ăn thịt lợn thay cơm, bọn bần nông nghèo nghèo tập gym tranh thủ mua lợn hơi về đấm thay bao cát, có thể sắp tới các quán cafe sẽ phải bổ sung sinh tố ba chỉ hoặc epresso xe điếu, bồ dục vào menu mà vẫn chưa giải quyết được bao nhiêu, thì mới chỉ đầu tuần này thôi lại đón thêm tin dữ, đó là sau một đêm có tới 25 vạn con lợn lại vừa gia nhập thị trường khi một công ty đa cấp nộp đơn xin dừng hoạt động.

Kết cục này là không ngoài dự liệu, hoạt động kinh doanh đa cấp ở Việt Nam trong vài năm trở lại đây đang càng ngày càng phức tạp và khó quản lý, vì khi chấp nhận kinh thế thị trường, đồng nghĩa với việc chúng ta buộc phải chấp nhận luật chơi của tư bản, trong đó tất cả các loại hình kinh doanh kể cả đa cấp, phải được bình đẳng tham gia.

Thời còn ngăn sông cấm chợ, mọi hoạt động kinh tế tư nhân khi đó đều bị coi là phạm pháp. Mỗi tinh mơ ông của Phú lại ngồi xe Vôn ga ra phố Tông Đản ăn phở sáng, cụ thấm thía cái khổ cực của mọi tầng lớp nhân dân khi kinh doanh bị ngăn cấm khiến sản xuất thương mại đình trệ, đến cán bộ nhà nước còn phải ăn cơm độn mì gia công thì lấy đâu ra sức mà xây dựng CNXH. Ngửa cổ tu chai bia Vạn Lực mà trầm tư, mong có ngày tự do kinh doanh sẽ là một quyền cơ bản của công dân.

Bộ luật hình sự năm 2015 đã chính thức bỏ tội kinh doanh trái phép, điều này về mặt tích cực đã cởi trói cho nhiều hoạt động kinh tế, nhưng bên cạnh đó, cũng vô hình chung tạo ra sự bảo vệ cho các hoạt kinh doanh trái pháp luật, vì không có cơ sở pháp lý để triệt hạ ngay từ đầu mà phải đợi tới khi có dấu hiệu lừa đảo, phạm luật rõ ràng, đồng nghĩa với đã có hậu quả, thiệt hại phát sinh.

Ví dụ như trước đây, các hoạt động kinh doanh mà không có giấy phép đều là phạm luật. Một anh sinh viên năm nhất mở dịch vụ mát-xa cho chị em tại nhà và bị phát hiện, thì cảnh sát có quyền đạp cửa xông vào gô cổ tại trận, ú ớ là cho ăn nguyên cây ba trắc vào mõm, vì đây là hành vi vi phạm luật hình sự. Giờ thì khác, hành vi tương tự chỉ phạm luật khi tay đặt sai vị trí trong quá trình xoa bóp.

Nói để hiểu, cái gì cũng có mặt trái, nó thể hiện một chân lý cơ bản trong chính trị, rằng sẽ không có một chính sách nào tốt 100%, nước lên thuyền lên ắt bèo rác cứt đái cũng lên theo, nếu lợi ích lớn hơn những bất cập phát sinh, thì đã được coi là một chính sách thành công.

Hoạt động bán hàng đa cấp trái phép được hưởng lợi lớn nhất từ điều này, các công ty đã lợi dụng sự cởi mở về các thủ tục pháp lý để lách luật kinh doanh đa cấp trái phép hoặc hoạt động theo mô hình đa cấp, không chỉ là hàng hoá, loại hình này đang chuyển dần sang hướng huy động tài chính và kinh doanh tiền ảo.

Tuy hoạt động bán hàng đa cấp trong năm 2016 bị sụt giảm nặng về số lượng công ty (giảm 46%) và số thành viên tham gia (40%), nhưng doanh thu từ hoạt động này chỉ giảm 2,5%, điều này có nghĩa là các trùm đa cấp trên thực tế, đang ngày một giàu lên. Chỉ riêng trong năm 2016 đã xử phạt hơn 8 tỉ đồng đối với các hoạt động liên quan đến đa cấp.

Số tiền này là quá nhỏ nếu so sánh với lợi nhuận của hoạt động này chưa kể những khoản cực lớn khi đánh quả bùng, bỏ lại sau lưng những làng quê xơ xác, tiêu điều, anh em, bố con, hàng xóm láng giềng từ mặt nhau. Tất cả là do tham, ngu và lười, vốn đều là những đặc tính đáng quý của dân tộc.

Đâu đây đã bắt đầu xuất hiện những bài viết kêu than ăn vạ kiểu như nạn nhân đa cấp đáng thương hơn đáng trách, nhưng như đã nói, cũng giống như những nông dân nuôi lợn, họ có kết cục như hôm nay là hoàn toàn do chính mình gây ra, cho dù các cơ quan chức năng đã hết lòng khuyến cáo. Đã chấp nhận một ăn một tịt thì đừng kêu ca, đó là quy luật lạnh lùng nhưng vô cùng cần thiết.

Ít nhất trong nền kinh tế thị trường, khi cùng đường, cũng không phải xếp hàng ở mậu dịch cuốc doanh để mua thuốc chuột.

Nguồn: Phú Ngẫn