Một năm sau phán quyết vụ Philippiness kiện Trung Quốc: THỦ PHÁN QUYẾT CỦA PCA TRONG TÚI

Một năm sau phán quyết vụ Philippiness kiện Trung Quốc: Thủ phán quyết của PCA trong túi

Ngày 12/7/2016 Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại La Hay (Hà Lan) đưa ra phán quyết cuối cùng trong vụ Philippines kiện Trung Quốc về các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông. Điểm quan trọng nhất trong phán quyết của PCA: Tuyên bố đường chín đoạn hay “đường lưỡi bò” mà Trung Quốc đưa ra ở Biển Đông là không có cơ sở pháp lý, Trung Quốc không có chủ quyền lịch sử tại Biển Đông. Phán quyết này được coi là một thất bại về pháp lý của Trung Quốc, còn tại Philippiness, đông đảo người dân đổ ra đường ăn mừng điều được cho là thắng lợi to lớn của đất nước họ. 

Nhưng sau một năm, bên thắng kiện là Philippines cũng chẳng đòi hỏi thực thi các phán quyết của PCA. Philippiness dưới thời Tổng thống mới Rodrigo Duterte không chỉ tăng cường hệ kinh tế với Trung Quốc, mà còn có ý quay lưng với đồng minh chiến lược là Hoa Kỳ, trong khi có nhiều hoạt động hợp tác quân sự với Trung Quốc. Mới nhất là việc ngày 28/6/2017, Trung Quốc bắt đầu bàn giao cho Philippiness những lô hàng đầu tiên trong gói viện trợ vũ khí trị giá 50 triệu nhân dân tệ (7,37 triệu USD). Có thể ông Duterte có tính toán chiến lược của ông ấy, vì không có chế tài quốc tế để thực hiện phán quyết của PCA. Nhưng theo GS luật Florin Hilbay, một trong những người làm nên chiến thắng pháp lý của Philippines trong vụ kiện Trung Quốc, việc chính quyền của ông Duterte tạm gác phán quyết của PCA để đổi lấy mối quan hệ tốt đẹp hơn với Trung Quốc là lập trường chủ bại.

Trung Quốc luôn công khai phủ nhận phán quyết của PCA, tuy nhiên chắc chắn không có chuyện Trung Quốc không thèm không đếm xỉa đến nó. Tuy phán quyết của PCA không có cơ chế chế tài, nhưng nó thể hiện quan điểm luật pháp quốc tế, là một án lệ quốc tế. Từ sau phán quyết, Trung Quốc có xu hướng mềm hóa các hoạt động liên quan đến đòi hỏi chủ quyền, trong khi vẫn tìm cách lôi kéo các nước trong khu vực và có liên can xích lại gần Trung Quốc. Mặt khác, Trung Quốc tăng cường đầu tư, hoàn thiện hạ tầng tại các đảo ở quần đảo Hoàng Sa và các bãi đá bị họ chiếm đóng trái phép và xây dựng thành đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa. Họ cũng tăng số lượng tàu chấp pháp và tàu cá dân binh ở khu vực Trường Sa. Tham vọng và mục tiêu lâu dài của Trung Quốc không hề thay đổi.  

Một trong những nước được lợi nhất từ phán quyết của PCA là Hoa Kỳ, đặc biệt trong lĩnh vực tự do hàng hải. Hoa Kỳ sẽ lợi dụng phán quyết để có thể can dự sâu hơn vào khu vực, lôi kéo các nước Đông Nam Á, trong đó có cả Việt Nam để kìm chế Trung Quốc. Tuy nhiên, quan hệ với Trung Quốc vẫn là ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ. Dựa và Hoa Kỳ để chống Trung Quốc là sai lầm, ảnh hưởng đến vận mệnh quốc gia.

Các nước ASEAN có xu hướng ủng hộ sự có mặt về quân sự của Hoa Kỳ ở Biển Đông và toàn khu vực. Tuy nhiên phần lớn các nước này, giống như Philippiness, không muốn làm mất lòng Trung Quốc, không muốn đối đầu với Trung Quốc.

Việt Nam hoan nghênh việc PCA đã đưa ra phán quyết cuối cùng trong vụ Philippines kiện Trung Quốc về các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh trên biển Đông vào ngày 12/7/2016. Việt Nam sẽ có tuyên bố về nội dung phán quyết. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Lê Hải Bình, đã nêu rõ như vậy ngày 12/7/2016. Nhưng sau một năm, Việt Nam vẫn chưa đưa ra tuyên bố về nội dung phán quyết của PCA. Có thể cho rằng, điều này có nguyên nhân từ việc nhiều nội dung của phán quyết tuy bất lợi cho Trung Quốc nhưng không hẳn có lợi cho Việt Nam, có nội dung bất lợi cho Việt Nam. Tuy nhiên, một năm qua, Việt Nam vẫn âm thầm, bền bỉ và kiên quyết thực hiện những biện pháp để khẳng định chủ quyền của mình ở Hoàng Sa và Trường Sa. Trong một số trường hợp, Việt Nam tin rằng phán quyết của PCA sẽ là điểm tựa pháp lý cho mình. Vụ Thượng tướng Phạm Trường Long, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam vào ngày 18/6 và Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam – Trung Quốc lần thứ 4 tại tỉnh Lai Châu (Việt Nam) và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) dự kiến tổ chức vào các ngày 20/6 đến 22/6 bị hoãn lại, trong khi Việt Nam đang tiến hành khảo sát lô 136.3 ở thềm lục địa phía Nam Việt Nam là một ví dụ. 

http://thiemthu62.blogspot.com/2016/07/phan-quyet-cua-pca-va-he-luy-voi-viet.html