TÍN DỤNG ĐEN Ở TP HỒ CHÍ MINH - RẤT KHÓ XỬ LÝ

Cuteo@

Sáng nay 5/12/2018, tại kỳ họp thứ 12 HĐND TP.HCM tiếp tục với phiên thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội năm 2018 và các giải pháp trong năm 2019. Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an TP.HCM báo cáo về tình hình hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi. 

Tướng Minh báo cáo hoạt động tín dụng đen hiện rất phức tạp, những tổ chức cho vay nặng lãi lách kẽ hở của luật pháp, khiến cơ quan chức năng khó kiểm soát, thiếu chế tài xử lý. 

Năm 2014 bình quân một tháng xảy ra một vụ án hình sự là hệ quả của hoạt động cho vay trái pháp luật. “Còn hiện nay một tháng xảy ra khoảng bốn vụ. Nhẹ nhất là xâm phạm về chỗ ở, nặng hơn là cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt, hủy hoại tài sản, nặng nhất là giết người. Năm 2018 có ba vụ giết người mà nguyên nhân là thu hồi nợ không được” - ông Minh nói.

Các đơn vị công an đã xác nhận trên địa bàn TP có 873 người hoạt động cho vay trái pháp luật và vi phạm lãi suất. Trong đó hơn 2/3 là người các tỉnh phía Bắc, trong đó không ít đối tượng đang bị điều tra, truy nã. “Dĩ nhiên có đồng phạm ở ngoại tỉnh hỗ trợ vốn cho các đối tượng này hoạt động” - ông Minh nói.

Trong năm 2018, lực lượng công an đã kiểm tra, phát hiện lập biên bản 60 nhóm với hơn 320 người vi phạm. Tuy nhiên, hầu hết chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính và những vi phạm không đáng kể như không đăng ký tạm trú, gây mất trật tự công cộng…

“Một số vụ gây ra án hình sự thì cũng bị khởi tố: Khởi tố tội tàng trữ trái phép vũ khí. Quận Tân Phú khởi tố hai vụ cho vay nặng lãi nhưng lại bị VKSND TP nhắc nhở là làm sai quy định khi phê chuẩn tạm giam hai băng nhóm này. Công an quận Tân Phú và Công an quận Bình Tân đang củng cố hồ sơ khởi tố bốn nhóm” - ông Minh nói.

Ông Minh cho biết thêm khi xảy ra tranh chấp, người dân bức xúc trước tình trạng chọi đá, tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà thân nhân các con nợ. “Vừa rồi Công an TP đã kiểm tra hàng loạt địa bàn các quận 6, 8, 9, thu được hơn 20 can chất bẩn chuyên đi đòi nợ. Họ mua chất dịch thải ra từ các lò mổ, về để 10 ngày. Chỉ mở ra lập biên bản thôi, các đối tượng cũng ói mửa chịu không nổi. Thứ đó mà tạt vào tường thì chỉ có nước cạo tường ra sơn lại mới hết”. Theo ông Minh, nếu hội đồng định giá trong các hoạt động tố tụng hỗ trợ định giá thiệt hại khi phải tô sửa lại nhà, chắc chắn có thể định thêm tội hủy hoại tài sản để xử lý ở mức cao hơn.

Khó xử lý

Theo tướng Minh, việc thực hiện chấn chỉnh và xử lý hoạt động cho vay nặng lãi còn nhiều vướng mắc. Trước năm 2018, theo luật hình sự cũ thì gần như không có vụ nào có thể khởi tố được.

Bởi trong luật có một tình tiết để định tội cấu thành là lãi suất gấp 10 lần lãi suất ngân hàng, nhưng bộ luật hình sự cũng có tình tiết định tội là bóc lột. Dẫu vậy, để nhận định bóc lột cũng phải bàn qua đến giá trị thặng dư, lao động nhưng người vay lại không phải lao động nên rất khó để khởi tố.

Đến năm 2018 có luật hình sự mới, quy định lãi suất khoảng 8,33% mỗi tháng bị xem là có vi phạm và thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên thì hình phạt là cải tạo không giam giữ.

“Thu lợi bất chính đến 100 triệu đồng thì hình phạt cao nhất là ba năm tù nhưng không được tạm giam. Đây là chỗ mà quận Tân Phú vướng mắc trong việc xử lý các đối tượng trên địa bàn", ông Minh nói.

“Công an TP nhận thức được việc đấu tranh với loại hình tội phạm này là rất cần thiết, nhưng tội cho vay lãi nặng lại nằm trong nhóm vi phạm về tài chính và ngân hàng nên rất khó cho công an hình sự. Hiện nay, trong toàn bộ hệ thống luật hành chính, không có quy định xử phạt về cho vay vượt lãi suất quy định. Trước đây chúng ta vẫn thường quy định đây là tranh chấp dân sự", ông Minh nói.

"Vướng mắc tiếp theo là luật chỉ xử phạt vi phạm vượt lãi suất đối với các tổ chức tín dụng do NHNN cấp phép chứ không xử phạt cá nhân nên vẫn lúng túng trong xử lý", tướng Minh nhấn mạnh.

Ông Minh nhắc lại 2 vụ án hình sự duy nhất mà Công an quận Tân Phú đã đề nghị khởi tố 2 băng nhóm tín dụng đen trong năm 2018. Nhưng ngay sau đó, Viện Kiểm sát đã có văn bản nhắc nhở Công an Tân Phú vì dám... bắt tạm giam các đối tượng trong băng nhóm này để điều tra.

Tướng Minh cho nói, chúng ta có nghị định 96/2014/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng. Tuy nhiên, nghị định chỉ xử phạt vi phạm vượt lãi suất đối với tổ chức do Ngân hàng Nhà nước cấp phép, hoặc tổ chức hoạt động này mà không có giấy phép, nhưng quy định xử phạt cá nhân là không có. Ông nhấn mạnh: "Hệ thống luật pháp và các quy định xử phạt hành chính hiện nay có rất nhiều kẽ hở do trước đây chúng ta ngộ nhận đó là giao dịch dân sự, dẫn đến chúng ta không có chế tài xử phạt đủ sức răn đe, đến công an xử lý cũng thấy rất bức xúc!".

Vậy là phải chờ sửa Nghị định 96.