AI "SAN BẰNG HÀ NỘI" ?

Ong Bắp Cày

Không thể phủ nhận là anh Phạm Gia Hiền (FBker Phạm Gia Hiền) là nhà báo nổi tiếng và nhiều bài anh viết là rất chất lượng, động chạm và giải quyết nhiều vấn đề gai góc trong đời sống xã hội. Nhưng bài viết có tựa "San bằng Hà Nội" viết hôm 29/3/2019 trên FB cá nhân của anh thì rất tệ. 

Đây là bài viết nói về việc Chủ tịch thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung chỉ đạo bằng văn bản để Hà Nội sẽ lát lại toàn bộ vỉa hè bằng đá tự nhiên từ Bình Định. Đây là hành động mà được anh Phạm Gia Hiền đánh giá là "San Bằng Hà Nội", hay "là một câu chuyện tốn tiền hơn rất nhiều: Lát lại vỉa hè 100 tuyến phố bằng đá tự nhiên", hay "Đây không phải lần đầu Hà Nội thay vỉa hè. Món đấy như váng mỡ trong nồi nước phở, lãnh đạo đời nào cũng phải húp từ một đến vài phát", và vân vân.

Xin chỉ ra mấy cái sai rất lớn trong bài viết:

1.

Thứ nhất, anh Hiền đã biến một "Quyết định về việc ban hành "Thiết kế mẫu hè đường đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội" thành việc Chủ tịch Nguyễn Đức Chung chỉ đạo "lát lại vỉa hè 100 tuyến phố bằng đá tự nhiên". Hầu như tất cả những ai đang bình luận, chửi rủa lãnh đạo Hà Nội trên FB của anh Hiền đều bị anh Hiền dẫn dụ bằng thủ đoạn hô biến như thế này.

Mời anh chị xem ảnh chụp Quyết định số 1303 của UBND TP Hà Nội và ảnh chụp phần đầu bài viết của anh Hiền:

Bài của anh Hiền: 

Xem các ảnh chụp bên trên hẳn anh chị thấy rõ, ảnh 1 là "Quyết định về việc ban hành "Thiết kế mẫu hè" đường đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội". Nhấn mạnh rằng đây là thiết kế mẫu chứ không phải quyết định lát lại vỉa hè. Rõ ràng trong văn bản này, không hề có chỗ nào "chỉ đạo lát lại vỉa hè bằng đá tự nhiên" như anh Hiền viết.

2.

Thứ hai, xuyên suốt toàn bộ bài viết, nhân vật chính được anh Phạm Gia Hiền nhắm tới là Chủ tịch thành phố Nguyễn Đức Chung với những gán ghép trời ơi kèm những bỉ bôi xiên xỏ. 

Anh Hiền viết: "Chung Chủ tịch của Hà Nội, tiếp tục thể hiện sự dứt khoát của ông trong việc thay đổi bộ mặt Thủ Đô ....Cho nên, lần này khi quyết định lại lật vỉa hè lên cho đúng với phong tục lãnh đạo Hà Nội, Chung Chủ tịch có vẻ chuẩn bị dư luận kỹ hơn".

Mời anh Hiền đọc lại Quyết định số 1303/QĐ-UBND ngày 21/3/2019 về việc ban hành "Thiết kế mẫu hè" đường đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội xem ai ký ban hành nhé:

Hình ảnh tôi chụp văn bản cho thấy người ký là Phó chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Thế Hùng chứ không phải anh Nguyễn Đức Chung. Vậy là anh Hiền nhầm hay anh cố tình "bỏ bóng đá người?". 

3.

Thứ ba, anh Phạm Gia Hiền định hướng dư luận rằng, anh Nguyễn Đức Chung đang chỉ đạo sẽ lột toàn bộ đá lát vỉa hè ở các tuyến phố lên để thay mới hoàn toàn, kể cả những nơi vừa mới được lát cách đây không lâu. 

Anh Hiền viết: "Hà Nội vừa ban hành quyết định về “thiết kế mẫu hè đường đô thị trên địa bàn thành phố”. Theo đó, 5 quận nội thành là Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Hoàn Kiếm, cùng các quận vành đai là Hoàng Mai, Hà Đông, sẽ được lát lại hè phố bằng đá tự nhiên. Đây là loại đá xẻ, rất dày, có giá thị trường khoảng 1 triệu – 1,3 triệu/ m2 (chưa tính phí làm cốt nền và nhân công). Đây không phải lần đầu Hà Nội thay vỉa hè. Món đấy như váng mỡ trong nồi nước phở, lãnh đạo đời nào cũng phải húp từ một đến vài phát".

Đọc lại Quyết định số 1303/QĐ-UBND tôi thấy anh Hiền đánh bùn sang ao, cả vú lấp miệng em. 

Trước hết quyết định này chỉ là quyết định ban hành "mẫu thiết kế vỉa hè" chứ không phải quyết định lật lên lát lại toàn bộ vỉa hè của 100 tuyến phố nằm trên 5 quận nội thành và 2 quận vành đai như anh Hiền diễn giải. Mời xem lại ảnh 1 bên trên.

Trong nội dung của quyết định này có 3 điều. Theo đó điều 1 nói về ban hành thiết kế mẫu kèm phụ lục; điều 2 nói về trách nhiệm của các Sở, Ngành, UBND các quận, huyện, thị xã và các cơ quan có liên quan; và điều 3 nói về thời hiệu và hiệu lực của văn bản. Hoàn toàn không có điều nào nói về lát lại vỉa hè. Xem ảnh chụp văn bản:

Tại mục a, điểm 4, điều 2 của Quyết định số 1303 (trang 3) quy định (trích nguyên văn): "Trên cơ sở kế hoạch sửa chữa cải tạo, chỉnh trang các tuyến phố (tại phụ lục đính kèm) trước khi triển khai, UBND các quận, huyện, thị xã cần căn cứ vào tình hình phát triển kinh tế xã hội và hiện trạng của từng tuyến phố để lựa chọn tuyến phố thực hiện cải tạo chỉnh trang đảm bảo động bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và mỹ quan khu vực. chỉ triển khai làm mới vỉa hè các tuyến phố khi đã xuống cấp, chất lượng không đảm bảo và đã đầu tư đồng bộ, ổn định hệ thống hạ tầng kỹ thuật (cây xanh, hạ ngầm đường điện, thông tin liên lạc, chiếu sáng...); các trường hợp còn lại chỉ tiến hành chỉnh trang, tránh lãng phí..." - Hết trích. Xem ảnh chụp văn bản:

Tôi nghĩ, nội dung vừa trích dẫn đã quá đủ để hiểu đúng cho những ai biết đọc. 

Như vậy, công việc chỉnh trang, cải tạo lại những vỉa hè bị xuống cấp là không có gì mới vì nó vẫn được tiến hành thường xuyên và việc chỉnh trang khác nghĩa hoàn toàn với lát mới. Đương nhiên, việc chỉnh trang từ nay sẽ phải theo thiết kế đã được ban hành tại quyết định số 1303/2019.

Việc anh Hiền nói "Đây không phải lần đầu Hà Nội thay vỉa hè. Món đấy như váng mỡ trong nồi nước phở, lãnh đạo đời nào cũng phải húp từ một đến vài phát" để ám chỉ việc sửa chữa hay làm mới vỉa hè ở Hà Nội không phải là vì mục đích công cộng mà vì lãnh đạo Hà Nội muốn "húp váng mỡ" là thiếu tính xây dựng. Thiết nghĩ với trình độ của anh Hiền, tôi cũng xin phép không cần giải thích mà chỉ nhấn mạnh rằng, mọi kết luận sẽ bị coi là hồ đồ, thậm chí là vi phạm pháp luật nếu không đưa ra được bằng chứng.

4.

Thứ tư, về thông tin anh Hiền nói rằng trong năm nay Chủ tịch Hà Nội sẽ chuyển toàn bộ đá trắng ở Bình Định ra để "san bằng vỉa hè Hà Nội", tôi nhĩ đây là thông tin thiếu cơ sở dựa trên sự phán đoán chủ quan của cá nhân anh Hiền. Nó có thể đúng, có thể sai. Nhưng cho đến phút này, chúng ta hoàn toàn không có bất cứ cơ sở nào để khẳng định anh Chung cho chuyển đá trắng từ Bình Định ra. Việc phao tin này là rất nguy hiểm để dư luận chĩa mũi giáo vào Chủ tịch Hà Nội làm người đọc liên tưởng đến lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân. 

Trong khi đó, tại phụ lục đính kèm Quyết định số 1303, vật liệu được dùng gồm 3 nhóm: Đá tự nhiên, gạch Tezaro hoặc gạch bê tông vân đá, gạch Block. Việc sử dụng vật liệu nào ở tuyến phố nào, địa điểm cụ thể nào cũng đã được quy định rõ. Điều này có nghĩa không phải tuyến phố nào cũng dùng đá tự nhiên để lát vỉa hè. Và cũng chưa có tài liệu nào nói rằng Hà Nội sẽ dùng đá trắng được chuyển ra từ Bình Định. 

4.

Thứ năm, anh Hiền đá xéo anh Chung trong đoạn kết như sau: "Nói thì nói thế thôi, chứ với phong cách nói được làm được, làm được làm luôn ăn được ăn luôn, tôi tin là Chung Chủ tịch nhất định sẽ thực hiện chuyển đá Bình Định ra san bằng vỉa hè Hà Nội trong năm nay. Khi ấy, dân Hà thành sẽ được đi trên những phiến đá xẻ trắng tinh, mà ngóng những chiếc lá phong rụng đỏ mặt đường như mùa thu Châu Âu. Thật là một viễn cảnh lãng mạn, dù rằng, đã sang mùa xuân thứ 2, mà hàng cây phong Chung Chủ tịch trồng vẫn chưa thèm thay lá…". 

Tôi cho đây là hành vi thiếu đàng hoàng của anh Hiền. Không ai tử tế có học lại nói "làm được làm luôn, ăn được ăn luôn" hay "tôi tin là Chung Chủ tịch nhất định sẽ thực hiện chuyển đá Bình Định ra san bằng vỉa hè Hà Nội trong năm nay" và đá xéo chuyện anh Chung chỉ đạo trông thí điểm cây phong lá đỏ ở Hà Nội mà cho tới tận hôm nay, cây này vẫn chưa cho màu đỏ như ở xứ lạnh nơi nó vốn dĩ thuộc về. Tôi cho rằng, cái gì cũng cần có thời gian để kiểm nghiệm nhất là khi thí điểm. Hàng phong lá đỏ mới trồng thí điểm được hơn một năm trên vùng khí hậu khác biệt với quê hương xứ lạnh của nó mà nếu nó sống được đã là một thành công. Cây có ra được màu đỏ hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có khí hậu, thổ nhưỡng, giống cây, kỹ thuật chăm sóc...mà những thứ này, anh Chung không phải chuyên gia. Do đó rất không nên có cách viết kiểu "đá đểu" như thế.

Làm báo, ngoài khả năng viết lách thì cần lắm sự trung thực và cái tâm trong sáng. Khi hành nghề bằng cái tâm không sáng, nhà báo đã đổi màu.