Cấp giấy đi đường gắn QR code: Hình thức hạn chế quyền đi lại phù hợp Hiến pháp và pháp luật Việt Nam

Luật sư Trần Đình Dũng - Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh

***

Việc cấp giấy đi đường nhằm hạn chế công dân di chuyển, là một trong những biện pháp phòng chống dịch Covid-19 đang được một số địa phương thực hiện

Đây là biện pháp không thể trì hoãn nhằm kiểm soát tình trạng lây lan dịch bệnh trong xã hội. Nếu không thực hiện biện pháp này, khó có thể hướng đến kiểm soát dịch bệnh để đưa cộng đồng trở lại hoạt động. Tuy vậy, mới đây có một ý kiến gây chú ý khi đánh giá việc cấp giấy đi đường gắn QR code có thể phải xem xét lại vì thiếu căn cứ pháp lý.

Dưới góc độ pháp lý, cấp giấy đi đường gắn QR code là một hình thức hạn chế quyền đi lại trong thời điểm phòng chống dịch Covid-19. Tức là, chỉ một số đối tượng công dân có hoạt động cần thiết cho cộng đồng trong thời điểm dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, mới được phép di chuyển trong một số khung giờ nhất định. Quyền đi lại của công dân được quy định tại Điều 23 Hiến pháp 2013: “Công dân có quyền tự do đi lại và cư trú ở trong nước, có quyền ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”. Theo đó, quyền tự do đi lại còn bị hạn chế bới các điều luật bên ngoài Hiến pháp.

Kiểm soát người đi đường bằng mã QR tại TP Hồ Chí Minh

Trong tình trạng dịch bệnh, việc phòng chống dịch được phân cấp theo ủy nhiệm của Chính phủ, quy định tại Điều 6 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007: “Ủy ban Nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm theo phân cấp của Chính phủ”.

Căn cứ vào quy định này, UBND cấp tỉnh thực thi các biện pháp phòng dịch do Chính phủ chỉ đạo bởi các Nghị quyết, Chỉ thị (hiện nay thực hiện theo Nghị quyết số 86 của Chính phủ ngày 6/8/2021 và các Chỉ thị điều hành số 15 và 16). Các quyền hành pháp quốc gia của Chính phủ được hiến định tại Hiến pháp 2013 và cụ thể hoá tại Điều 46 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 về việc chỉ đạo chống dịch.

Tất cả mọi công dân đều có nghĩa vụ chấp hành các biện pháp phòng chống dịch bệnh do Ban chỉ đạo chống dịch đề ra trên phạm vi hành chính cư trú của công dân (Điều 7 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007).

Vì vậy, TP Hà Nội và một số các địa phương khác thực hiện cấp giấy đi đường gắn QR code nhằm hạn chế công dân đi lại để chống dịch là hoàn toàn phù hợp với Hiến pháp và đúng tinh thần luật định tại Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm. Tôi cho rằng, ý kiến “công an cấp giấy đi đường gắn QR code thiếu căn cứ pháp lý và gây nhũng nhiễu”, là không chính xác và thiếu tinh thần xây dựng trong hoàn cảnh dịch bệnh hiện nay.