Các doanh nghiệp và gia đình trên khắp châu Âu đang phải “chiến đấu” với giá năng lượng cao khi Nga kìm hãm nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên. Điều này có thể gây ra một cơn bão kinh tế tàn bạo và làm dấy lên lo ngại về một cuộc suy thoái sắp xảy ra tại khu vực.
Giá năng lượng đã tăng gấp 10 lần so với mức trung bình trong suốt thập niên qua, đẩy giá điện cao ngất ngưởng và khiến các ngành công nghiệp đình trệ. Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đang hành động khẩn cấp trong nỗ lực "hạ nhiệt" giá năng lượng.
Brussels đang thảo luận về khẩu phần khí đốt; chính phủ các quốc gia châu Âu khác cũng đang chạy đua để tìm nguồn cung cấp khí đốt thay thế nguồn cung từ Nga.
Tình hình có thể thêm tồi tệ
Ben Cahill, thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho biết, mọi người đang chứng kiến hóa đơn tiền điện cao đến kinh ngạc. Các doanh nghiệp nhỏ đang phải vật lộn để thanh toán các hóa đơn. "Mùa Đông vẫn chưa đến, vì vậy, tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn", vị chuyên gia này nhấn mạnh.
Trên khắp châu Âu, các công ty buộc phải cắt giảm sản lượng, thậm chí phá sản. Tại Đức, cường quốc công nghiệp của châu Âu, các ngành sử dụng nhiều năng lượng nhất đang bị ảnh hưởng nặng nề. Nhiều nhà sản xuất ô tô tại khu vực đã bắt đầu tích trữ kính chắn gió để tránh tình trạng thiếu kính trong những tháng tới.
Tập đoàn công nghiệp Eurometaux cho biết, hơn một nửa số nhà máy luyện nhôm của châu Âu đã bị ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng năng lượng. EU đã tạm thời mất 650.000 tấn công suất nhôm sơ cấp, tương đương khoảng 30% tổng sản lượng. Một số nhà máy thép và hóa chất lớn nhất châu Âu đang phải hoạt động ngoại tuyến và không rõ khi nào có thể hoạt động trở lại.
Alex Munton, chuyên gia về thị trường khí đốt toàn cầu tại công ty tư vấn Rapidan Energy Group mô tả tình hình hiện tại như "cuộc chiến năng lượng". Trong nhiều thập kỷ, Nga đã cung cấp một lượng lớn khí đốt tự nhiên với giá cả phải chăng cho EU, nhưng hiện tại, nguồn cung này lại là "vũ khí" của Moscow.
Chuyên gia Munton nói rằng: "Thiệt hại kinh tế ngày càng tăng đã khiến các doanh nghiệp châu Âu điêu đứng về mặt tài chính. Tại một thời điểm nào đó, mọi thứ sẽ đến giới hạn".
Các cuộc biểu tình phản đối chi phí năng lượng tăng vọt nổ ra tại Anh, Moldova, Đức, Áo và Italy. Tại Praha (CH Czech), khoảng 70.000 người đã đổ ra đường vào đầu tháng 9 yêu cầu chính phủ phải hành động "hạ nhiệt" giá năng lượng đang ngày một leo thang.
Jan Kovar, Phó Giám đốc nghiên cứu tại Viện Quan hệ quốc tế Praha cho hay: "Rất nhiều người đang hình thành nỗi sợ hãi về những gì sẽ xảy ra trong mùa Đông tới. Tại Czech, bên cạnh giá năng lượng, lạm phát tăng cao cũng là nỗi lo thường trực của người dân".
Suy thoái sâu là không thể tránh khỏi?
Hóa đơn tiền điện tăng cao, chi phí sinh hoạt tăng phi mã và một mùa Đông phải lựa chọn giữa “ăn uống hoặc sưởi ấm” đang là thực tế mà người dân châu Âu phải đối mặt…
Hiện tại, nhiều quốc gia châu Âu đã đạt được mục tiêu đặt ra tại các cơ sở lưu trữ khí đốt. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa thể trả lời câu hỏi, lượng khí đốt dự trữ có đủ để khu vực này duy trì qua mùa Đông hay không.
Để vượt qua mùa Đông lạnh giá, châu Âu sẽ phụ thuộc vào nhu cầu năng lượng của người dân, khả năng tìm nguồn cung thay thế của các quốc gia và thời tiết.
Bên cạnh đó, việc tiết kiệm năng lượng đã trở thành động lực chính của EU đối với cuộc khủng hoảng năng lượng. Các quan chức EU cho rằng, việc cắt giảm mức sử dụng điện của người tiêu dùng là một công cụ không thể thiếu để giải quyết sự mất cân bằng lớn giữa cung và cầu đang khiến giá cả tăng vọt.
Ngoài việc cắt giảm khí đốt đã được thống nhất vào tháng 7, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất một kế hoạch giảm tiêu thụ điện đối với các hộ gia đình, công ty, nhà máy và các tòa nhà công cộng. EU đưa ra mục tiêu bắt buộc là cắt giảm nhu cầu ít nhất 5% trong giờ cao điểm.
Thêm vào đó, EU sẽ thu lợi nhuận từ các công ty khai thác và tinh chế nhiên liệu hóa thạch, bao gồm khí đốt, dầu và than. Điều này có thể giúp các chính phủ thu được khoảng 25 tỷ Euro. Tiền mặt sẽ dành để hỗ trợ tài chính cho các hộ gia đình, công ty hoặc đầu tư vào công nghệ xanh.
Một quan chức cấp cao của EU nhấn mạnh: "Những thời điểm bất thường đòi hỏi phải có những hành động đặc biệt".
Ngoài ra, để bảo vệ các hộ gia đình và doanh nghiệp khỏi "nỗi đau" lớn hơn, các chính phủ đã trích hàng trăm tỷ USD cho trợ cấp.
Đơn cử như tại Vương quốc Anh, quốc gia này đã công bố gói cứu trợ trị giá 46 tỷ USD, trong khi Thụy Điển quyết chi 20 tỷ USD để đảm bảo thanh khoản cho các công ty năng lượng đang gặp khó khăn.
Tại Đức, khi các công ty năng lượng bị đẩy đến mức gần phá sản, quốc gia này đã chuyển sang quốc hữu hóa ba "gã khổng lồ khí đốt lớn". Đây là một sự can thiệp "chưa từng có tiền lệ" giúp giải cứu doanh nghiệp.
Tuy nhiên, những khoản tiền khổng lồ này phản ánh tình trạng nghiêm trọng chưa từng có của cuộc khủng hoảng năng lượng. "Nỗi đau" của doanh nghiệp đang ảnh hưởng mạnh đến các nền kinh tế trong khu vực.
Các nhà kinh tế dự đoán rằng, một cuộc suy thoái sâu tại EU dường như không thể tránh khỏi. Cuộc khủng hoảng năng lượng của châu Âu đang ảnh hưởng rõ rệt đến ngành công nghiệp.
Sản xuất công nghiệp của Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) rơi vào cảnh đen tối trong tháng 7 khi sụt giảm 2,3%.
Oxford Economics cho rằng: "Sản lượng công nghiệp dự kiến sẽ tiếp tục giảm do giá khí đốt và điện bán buôn vẫn cao hơn trong thời gian dài. Kinh tế Eurozone sẽ bước vào suy thoái từ quý III/2022 và kết thúc vào quý I/2023.
Sự leo thang nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu đồng nghĩa với việc tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của khu vực sẽ đi ngang trong năm tới".
Năng lượng nói chung và khí đốt nói riêng đang trở thành vấn đề cực kỳ nan giải đối với châu Âu. Tình trạng thiếu khí đốt không chỉ khiến “lục địa già” có thể phải vật lộn để chống chịu cái rét khắc nghiệt trong mùa Đông tới, mà còn buộc châu lục này phải đưa ra các biện pháp chưa từng có tiền lệ.
Trả lờiXóaSự khan hiếm khí đốt trở nên trầm trọng hơn sau khi Nga giảm tối đa nguồn cung cấp khí đốt cho châu Âu xuống chỉ còn 20% công suất với lý do chưa nhận được tuabin vận hành đường ống “North Stream 1” (Dòng chảy Phương Bắc 1) vốn đang được cất giữ ở Đức sau khi bảo dưỡng ở Canada.
Trả lờiXóaĐể ứng phó khẩn cấp với tình trạng thiếu năng lượng cũng như giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung khí đốt từ Nga, kể từ ngày 9/8, Liên minh châu Âu (EU) bắt đầu thực hiện mục tiêu giảm 15% lượng khí đốt sử dụng trong khoảng thời gian từ tháng 8/2022 đến tháng 3/2023.
Trả lờiXóaChâu Âu đã phải trải qua nhiều biến cố lớn trong thập kỷ qua, từ cuộc khủng hoảng Khu vực đồng euro (Eurozone) đầu những năm 2010, đến cuộc khủng hoảng người di cư năm 2015 và giờ có thể sẽ đến khủng hoảng năng lượng mùa Đông năm 2022. Lại một lần nữa, sự thống nhất và quyết tâm của “lục địa” bị thử thách.
Trả lờiXóamối đe dọa về năng lượng giờ đây trầm trọng hơn nhiều. Sự thiếu hụt có thể gây ra chính sách “làm hại hàng xóm”. Bởi muốn tích trữ khí đốt đủ dùng cho mình, một số nước có thể ngăn không cho chảy sang nước bên cạnh.
Trả lờiXóachênh lệch về giá bán buôn khí đốt ở các nước EU khác nhau cho thấy rằng các công ty lo ngại sự đổ vỡ trên thị trường đơn lẻ. Các khoản nợ của chính phủ cao hơn bao giờ hết.
Trả lờiXóaViệc áp giá trần khí đốt và tăng trợ cấp có thể khiến người dân và doanh nghiệp châu Âu tiêu thụ nhiều hơn, làm trầm trọng thêm khủng hoảng.Hàng loạt chính phủ châu Âu đang tăng trợ cấp để bảo vệ các hộ gia đình khỏi cuộc khủng hoảng giá năng lượng do tác động từ cuộc chiến kinh tế với Nga. Tuy nhiên, biện pháp này lại được thực hiện trong bối cảnh chi phí đi vay tăng và nhà đầu tư đang bất an về tình trạng gia tăng nợ công ở nhiều quốc gia.
Trả lờiXóaĐến nay, 5 nền kinh tế lớn nhất Liên minh châu Âu (EU) đã công bố gói hỗ trợ cho các hộ gia đình và doanh nghiệp với tổng trị giá khoảng 201 tỷ USD.Các biện pháp hỗ trợ có thể giúp hàng triệu người không bị rơi vào cảnh nghèo đói và hàng nghìn doanh nghiệp không bị phá sản khi hóa đơn năng lượng tăng cao, qua đó làm giảm tác động của cuộc khủng hoảng đối với nền kinh tế.
Trả lờiXóaChính phủ nhiều nước châu Âu hy vọng chính sách này sẽ duy trì ủng hộ trong công chúng đối với nỗ lực viện trợ Ukraine đối đầu Nga. Một số biện pháp, như áp giá trần giá điện và khí đốt tự nhiên, còn có thể giúp các ngân hàng trung ương chống lại lạm phát.
Trả lờiXóaTuy nhiên, theo giới chuyên gia, chúng cũng đi kèm với những rủi ro nhất định. Tăng trợ cấp bằng tiền mặt dễ khiến người dân châu Âu trở nên không mặn mà với việc tiết kiệm năng lượng, có khả năng dẫn tới tình trạng thiếu khí đốt trầm trọng hơn vào cuối mùa đông sắp tới.
Trả lờiXóaDù quy mô những biện pháp hỗ trợ năng lượng hiện nay chưa cao bằng gói cứu trợ Covid-19 hai năm qua, chúng vẫn làm tăng thêm nợ công ở vào thời điểm mà các nhà đầu tư đang đòi hỏi chính phủ tăng lãi suất nhằm bù đắp cho thâm hụt ngân sách vốn đã phình ra do chi tiêu trong thời đại dịch.
Trả lờiXóaMột số biện pháp được đưa ra dưới hình thức áp trần giá năng lượng hay cắt giảm thuế năng lượng. Song các nhà kinh tế cho rằng chúng có thể khuyến khích người dân tiêu thụ năng lượng và khí đốt nhiều hơn, dẫn đến tình trạng thiếu hụt, khiến các chính phủ buộc phải tính đến phương án cắt điện luân phiên hay phân bổ khí đốt theo định mức, hoặc tồi tệ hơn là mất điện cục bộ.
Trả lờiXóa"Đó chính xác là một bước đi sai lầm", Benjamin Moll, giáo sư tại Trường Kinh tế London nhận xét. Dù giúp đỡ các gia đình khó khăn là cần thiết, chúng phải được thực hiện theo những cách "không liên quan trực tiếp đến tiêu thụ khí đốt", ông lưu ý.
Trả lờiXóaTrong một bài phân tích đăng ngày 6/9, viện nghiên cứu Bruegel, trụ sở ở Brussels, Bỉ, cho biết trong khi giá bán buôn năng lượng 6 tháng đầu năm nay cao gấp khoảng 10 lần mức trung bình của EU, tiêu thụ năng lượng của các hộ gia đình chỉ giảm 7%.
Trả lờiXóaCó nghĩa là nhu cầu tiêu dùng năng lượng của người dân đã xuống mức thấp nhất rồi, không thể hạ được nữa, vậy nghĩ sao khi mùa đông đến, lượng tiêu hao tăng lên nhiều lần, người dân EU đi làm chỉ để mua năng lượng về đốt thì tiền đâu mà lưu hành cho các ngành khác
XóaChính phủ Đức hôm 4/9 công bố gói biện pháp thứ ba nhằm giúp các hộ gia đình đối phó với tình trạng chi phí năng lượng tăng cao, nâng tổng số tiền hỗ trợ đến nay lên gần 95 tỷ USD. Các biện pháp họ đưa ra gồm áp trần giá điện, cắt giảm thuế giá trị gia tăng đối với khí đốt tự nhiên, hoãn tăng giá khí thải carbon trong một năm, thanh toán tiền một lần cho người hưu trí và sinh viên cùng vài biện pháp khác nhỏ hơn.
Trả lờiXóaVới xấp xỉ 65 tỷ USD, quy mô gói hỗ trợ mới nhất lớn hơn nhiều so với hai gói trước đây, phản ánh tác động ngày càng lớn của tình trạng tăng giá năng lượng.Mặc dù đã thông báo suốt nhiều tuần, Berlin chỉ thông qua gói hỗ trợ này một ngày sau khi Nga đình chỉ gần như tất cả các tuyến vận chuyển khí đốt tới Đức nhằm trả đũa các lệnh trừng phạt của phương Tây với Moskva vì chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Trả lờiXóaCác nhà kinh tế tại ngân hàng đầu tư UBS ước tính tổng giá trị các gói hỗ trợ của Đức chiếm khoảng 2,7% sản lượng kinh tế hàng năm.Theo tính toán từ ngân hàng đầu tư UBS, biện pháp giới áp giá trần năng lượng và trợ cấp của Pháp cho các hộ gia đình dễ bị tổn thương lên tới khoảng 1,8% GDP. Tại Italy, chi phí của các biện pháp tương tự ước tính chiếm khoảng 2,4% sản lượng hàng năm và chiếm 1,25% GDP ở Tây Ban Nha.
Trả lờiXóaHỗ trợ đại dịch khiến chính phủ Pháp thiệt hại 9,6% GDP, chính phủ Italy là 10,9% và chính phủ Tây Ban Nha là 8,4%, bên cạnh các khoản vay và bảo lãnh lớn hơn rất nhiều.Theo Gaurav Saroliya, quản lý danh mục đầu tư tại công ty dịch vụ tài chính Allianz Global Investors, những gói hỗ trợ ngăn khủng hoảng năng lượng mới nhất khó ảnh hưởng tới tính bền vững cốt lõi của các quốc gia châu Âu sau thời gian dài họ đã có thặng dư tài chính.
Trả lờiXóaChính phủ tân Thủ tướng Anh Liz Truss đã ra tín hiệu rằng họ sẽ sớm công bố mức trần giá năng lượng của chính mình với chi phí ước tính khoảng 115 tỷ USD. Con số đó sẽ lớn hơn số tiền hơn 80,5 tỷ USD Anh chi cho chương trình hỗ trợ người lao động nghỉ việc trong thời kỳ đại dịch, nhưng chỉ gần bằng 1/4 tổng giá trị các gói hỗ trợ Covid-19.
Trả lờiXóaNhiều nhà kinh tế cho rằng việc phân bổ nhiên liệu theo định mức hay cắt điện luân phiên sẽ khiến các doanh nghiệp phải đóng cửa trên quy mô lớn, gây ra sụt giảm kinh tế nghiêm trọng trong những tháng mùa đông. Một khía cạnh tích cực của biện pháp áp giá trần năng lượng là chúng có thể giúp giảm lạm phát. Phát biểu trước các nhà lập pháp hôm 7/9, Huw Pill, nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng Trung ương Anh, cho biết việc áp giá trần có khả năng "giảm lạm phát toàn phần về gần bằng mức chúng tôi dự báo"
Trả lờiXóaĐối với Anh, các nhà kinh tế tại ngân hàng Barclays ước tính tỷ lệ lạm phát hàng năm có thể đã đạt đỉnh 10,1% vào tháng 7, nếu giá năng lượng cho các hộ gia đình được duy trì ở mức như hồi tháng 4. Điều đó sẽ làm giảm nhu cầu gia tăng đáng kể lãi suất chủ chốt của Ngân hàng Trung ương Anh.
Trả lờiXóaĐòn này của Nga, EU khó đỡ, họ có thể chạy vòng vòng rồi cũng sẽ mua được năng lượng với nhiều cách, tuy nhiên chắc chắn giá sẽ cao ngất, không một nền công nghiệp nào chịu nổi, phá sản hàng loạt là điều khó tránh, khí đốt Nga không bán cho châu âu thì bán cho nới khác, họ có thể bán ít đi nhưng tiền thu về thì vẫn vậy, đùa với một cường quốc xuất khẩu năng lượng đâu dễ chơi, tăng giá hay giảm giá họ có thể làm được, không ông nào cản nổi, khổ là Opec+ cũng lại ngả vào Nga, bởi thế giá năng lượng cứ thế theo ý muốn của Nga.
Trả lờiXóaMình đã đọc một số bài báo nói về ngành công nghiệp Châu Âu phụ thuộc rất lớn vào dầu và khí của Nga, bỏ không hề dễ vì sẽ phải thay đổi hoàn toàn cơ sở hạ tầng về lọc dầu, rồi khí đốt cũng phải hạ tầng vận chuyển.Quan trọng nhất mà họ thú nhận là chất lượng dầu Nga tốt cho hiệu quả cao mà các nơi khác không cung cấp được như vậy, hơn nữa lại còn rẻ.
Trả lờiXóaCàng nhiều gói hỗ trợ thì ngân khố quốc gia càng giảm trong khi sản xuất bị đình trệ. Nhiều công ty,doanh nghiệp gặp khó trong sản xuất thậm chí có nguy cơ phá sản,tan vỡ. Như vậy lấy đâu ra để bù đắp ngân khố, miệng ăn thì núi lở, phá hủy mùa màng làm tê liệt mọi thứ. Như vậy sẽ trụ được bao lâu
Trả lờiXóaNgoài việc cắt giảm khí đốt đã được thống nhất vào tháng 7, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất một kế hoạch giảm tiêu thụ điện đối với các hộ gia đình, công ty, nhà máy và các tòa nhà công cộng. EU đưa ra mục tiêu bắt buộc là cắt giảm nhu cầu ít nhất 5% trong giờ cao điểm.
Trả lờiXóa