Đổi mới công tác lập pháp: Loại bỏ tư duy 'không quản được thì cấm'

Lâm Trực@

Hà Tĩnh, 23/10/2024 - Bài phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, nêu bật tầm quan trọng của việc đổi mới công tác lập pháp, đặc biệt nhấn mạnh việc loại bỏ tư duy "không quản được thì cấm." Điều này cho thấy định hướng của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc xây dựng một hệ thống pháp luật linh hoạt, tiến bộ, đồng thời khuyến khích sáng tạo và giải phóng sức sản xuất của toàn xã hội.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8 Ảnh: Hồ Long

Nhận diện "điểm nghẽn" và tầm quan trọng của thể chế

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã nhận định thể chế là "điểm nghẽn" lớn nhất trong ba điểm nghẽn hiện nay của Việt Nam, bao gồm thể chế, hạ tầng, và nhân lực. Đây là một nhận định rất thẳng thắn, cho thấy việc xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp lý là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước. Một trong những vấn đề nổi cộm hiện nay là chất lượng của các văn bản pháp luật chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, dẫn đến tình trạng sửa đổi ngay sau khi ban hành. Điều này không chỉ gây khó khăn cho doanh nghiệp và người dân mà còn làm giảm sự ổn định của môi trường đầu tư.

Tư duy quản lý linh hoạt, không cứng nhắc

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã đề xuất một tư duy mới trong xây dựng pháp luật, tập trung vào việc tạo ra một môi trường pháp lý linh hoạt, không hành chính hóa hoạt động của Quốc hội. Đây là bước tiến quan trọng nhằm giảm thiểu sự cứng nhắc trong quản lý Nhà nước, từ đó thúc đẩy sự sáng tạo và năng động của các thành phần kinh tế. Yêu cầu "dứt khoát từ bỏ tư duy 'không quản được thì cấm'" là một thông điệp mạnh mẽ để khẳng định rằng pháp luật không phải là rào cản, mà là nền tảng hỗ trợ cho sự phát triển.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc các quy định pháp luật phải mang tính ổn định và lâu dài, chỉ tập trung vào các vấn đề có tính nguyên tắc, trong khi các vấn đề thực tiễn biến động nên giao cho Chính phủ và địa phương quy định để đảm bảo tính linh hoạt.

Xây dựng pháp luật từ thực tiễn, vì người dân và doanh nghiệp

Trong bài phát biểu, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã nêu bật vai trò trung tâm của người dân và doanh nghiệp trong công tác xây dựng pháp luật. Điều này đòi hỏi một sự chuyển đổi tư duy quản lý, từ việc chỉ đơn thuần quy định và kiểm soát, sang việc tạo điều kiện và khuyến khích sự tham gia của các chủ thể xã hội vào quá trình lập pháp.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Dũng và Phạm Văn Hòa cũng đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh rằng luật pháp phải xuất phát từ thực tiễn và phải ngắn gọn, có tuổi thọ cao. Điều này không chỉ đảm bảo sự linh hoạt mà còn giúp tránh việc lạm dụng quyền lực hoặc áp dụng các quy định không phù hợp.

Phân cấp, phân quyền rõ ràng để nâng cao hiệu quả

Một trong những điểm nhấn khác trong bài phát biểu là việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nhằm giảm thiểu sự chồng chéo trong quản lý Nhà nước. Đây là một bước đi quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan công quyền và tránh tình trạng lãng phí nguồn lực. Việc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" sẽ tạo điều kiện cho các địa phương chủ động hơn trong việc phát triển kinh tế - xã hội, từ đó thúc đẩy sự phát triển đồng đều và bền vững.

Chống tiêu cực và "lợi ích nhóm" trong xây dựng pháp luật

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cũng nhấn mạnh việc kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật, đảm bảo kỷ luật và kỷ cương, đặc biệt là việc chống tiêu cực và "lợi ích nhóm". Đây là một trong những vấn đề nhức nhối trong quá trình lập pháp, và việc đề cao trách nhiệm của người đứng đầu là một bước tiến để tăng cường sự minh bạch và công khai trong hoạt động lập pháp. Điều này cũng là một lời cảnh tỉnh cho những ai có ý định "cài cắm lợi ích nhóm" trong các văn bản pháp luật.

Kỳ vọng vào sự đổi mới của Quốc hội và hệ thống chính trị

Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại kỳ họp này cũng thể hiện kỳ vọng vào sự đổi mới mạnh mẽ của Quốc hội và các cơ quan của hệ thống chính trị. Việc phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đặc biệt là giữa Quốc hội và Chính phủ, sẽ giúp cải thiện hiệu quả quản trị quốc gia và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động công quyền.

Quốc hội không chỉ có vai trò lập pháp mà còn phải thực hiện tốt chức năng giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Việc nghiên cứu các phương pháp giám sát tối cao phù hợp với thực tiễn sẽ giúp Quốc hội tránh trùng lặp và tăng cường hiệu quả giám sát, đồng thời nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn và giải trình.

Lời kết

Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, là một thông điệp quan trọng, thể hiện sự quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc đổi mới hệ thống pháp luật, hướng tới xây dựng một Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới. Điều này không chỉ đáp ứng kỳ vọng của nhân dân mà còn tạo tiền đề cho sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong kỷ nguyên mới, khi Việt Nam đang đứng trước cánh cửa của một thời kỳ lịch sử đầy triển vọng.