Lâm Trực@
Hạ Long, ngày 19/3/2025 - Việc sắp xếp và tinh gọn bộ máy hành chính tại Việt Nam đang đặt ra những bài toán lớn về quản lý và sử dụng tài sản công, từ trụ sở làm việc, cơ sở nhà đất cho đến các trang thiết bị phục vụ hoạt động của các cơ quan, đơn vị. Trong bối cảnh hệ thống tổ chức thay đổi mạnh mẽ, với dự kiến giảm khoảng 50% đơn vị hành chính cấp tỉnh và 60-70% cấp cơ sở, nhu cầu xử lý tài sản công một cách hiệu quả, tránh lãng phí và thất thoát đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Nếu những tài sản này không được quản lý và khai thác đúng cách, hệ lụy có thể rất nghiêm trọng. Trước hết, sự lãng phí nguồn lực công sẽ gia tăng, từ việc bảo trì các cơ sở không còn sử dụng đến chi phí cơ hội bị bỏ lỡ khi các tài sản giá trị không được đưa vào khai thác. Hơn nữa, tình trạng này có thể mở đường cho tư lợi cá nhân, khi một số cá nhân hoặc tổ chức lợi dụng kẽ hở để chiếm dụng hoặc chuyển nhượng trái phép tài sản công. Điều này không chỉ gây tổn thất ngân sách mà còn đi ngược lại tinh thần tiết kiệm, hiệu quả mà Bộ Chính trị đã nhiều lần nhấn mạnh trong các nghị quyết gần đây, như Kết luận 127-KL/TW về sắp xếp tổ chức bộ máy.
Để giải quyết vấn đề, một loạt các quy định pháp lý đã được ban hành trong thời gian qua. Nghị định 114/2024/NĐ-CP và Nghị định 50/2025/NĐ-CP là những bước đi quan trọng, cung cấp hướng dẫn chi tiết về xử lý tài sản công trong các trường hợp hợp nhất, sáp nhập, giải thể hoặc chấm dứt hoạt động của các cơ quan. Các văn bản này yêu cầu các đơn vị phải lập kế hoạch cụ thể về cách bố trí, sử dụng hoặc chuyển giao tài sản, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Đặc biệt, với những cơ sở nhà đất không còn nhu cầu sử dụng, pháp luật cho phép thu hồi, điều chuyển hoặc giao cho địa phương quản lý, thậm chí chuyển nhượng cho các tổ chức kinh doanh bất động sản để khai thác hợp lý.
Thống kê đến cuối năm 2024 cho thấy, cả nước có tới 11.034 cơ sở nhà đất rơi vào tình trạng không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả hoặc sai mục đích. Trong số này, chỉ 3.780 cơ sở đã có quyết định xử lý, còn lại 7.249 cơ sở vẫn đang chờ hướng giải quyết. Tình trạng này phản ánh sự chậm trễ trong khâu thực thi, cũng như những bất cập trong cơ chế chính sách và công tác quy hoạch. Để khắc phục, các giải pháp quyết liệt đã được đề xuất, bao gồm yêu cầu các bộ, ngành và địa phương xây dựng kế hoạch xử lý tài sản dôi dư, xác định rõ trách nhiệm và tiến độ thực hiện. Đồng thời, việc thanh tra, kiểm tra cũng được đẩy mạnh nhằm phát hiện và xử lý các vi phạm, đặc biệt là những trường hợp cố tình trì hoãn hoặc sử dụng tài sản công không đúng quy định.
Một điểm đáng chú ý là trong các phương án sắp xếp bộ máy, việc xử lý tài sản công giờ đây được yêu cầu phải đi đôi với kế hoạch tái tổ chức. Chẳng hạn, khi một huyện giải thể, tài sản của huyện đó cần được xác định rõ sẽ chuyển giao cho xã nào, ai chịu trách nhiệm quản lý, tránh tình trạng "vô chủ" dẫn đến thất thoát. Song song đó, các văn bản pháp luật về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công cũng đang được điều chỉnh để phù hợp với mô hình tổ chức mới, đảm bảo tính đồng bộ và khả thi.
Nhìn xa hơn, nếu không có một chiến lược quản lý chặt chẽ, nguồn lực tài sản công - vốn là tài sản của toàn dân - có thể bị sử dụng sai lệch, gây tổn hại không chỉ về kinh tế mà còn về niềm tin của người dân vào bộ máy quản lý. Đây là thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam chứng minh cam kết trong việc sử dụng hiệu quả nguồn lực công, đúng với định hướng tiết kiệm và phát triển bền vững mà Bộ Chính trị đã đề ra.
Trước khi thực hiện tái cơ cấu, doanh nghiệp phải tiến hành định giá tài sản công để xác định giá trị thực tế của tài sản. Việc này giúp doanh nghiệp có cơ sở vững chắc trong các quyết định liên quan đến phân chia tài sản, bán hoặc cho thuê tài sản, và xử lý các tài sản không còn phù hợp với hoạt động kinh doanh
Trả lờiXóaDoanh nghiệp nhà nước cần phải công khai và minh bạch thông tin về tài sản công, bao gồm thông tin về tình trạng, giá trị, và các giao dịch liên quan. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tài sản công mà còn tăng cường niềm tin của người lao động, cổ đông và xã hội đối với doanh nghiệp
Trả lờiXóaDoanh nghiệp nhà nước phải thực hiện các báo cáo tài chính định kỳ và tổ chức kiểm toán độc lập để đảm bảo tính minh bạch trong quản lý tài sản công. Báo cáo này cần phải được gửi đến các cơ quan quản lý nhà nước và công bố công khai để tất cả các bên liên quan có thể theo dõi
Trả lờiXóaViệc tái cấu trúc bộ máy đặt ra yêu cầu tối ưu hóa tài sản công, tránh tình trạng trùng lặp, dư thừa hoặc sử dụng kém hiệu quả. Vậy nên cần có chính sách khai thác hợp lý các tài sản hiện có, thay vì bán tháo hoặc để tài sản rơi vào tình trạng bỏ hoang, lãng phí.
Trả lờiXóaTái cấu trúc bộ máy không chỉ là cắt giảm mà cần có tầm nhìn chiến lược trong quản lý tài sản công. Việc phân bổ và sử dụng tài sản phải phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững, tránh tình trạng xử lý ngắn hạn gây ảnh hưởng đến lợi ích lâu dài của Nhà nước và xã hội.
Trả lờiXóaTrong quá trình tái cấu trúc bộ máy, việc sắp xếp lại tài sản công có thể dẫn đến tình trạng lãng phí hoặc thất thoát nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ. Cần minh bạch hóa quá trình xử lý tài sản công để tránh lợi ích nhóm và đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực quốc gia.
Trả lờiXóaCác cơ quan chức năng thực hiện kiểm tra trực tiếp tại một số đơn vị có tiến độ thực hiện chậm, số liệu tài sản kiểm kê không bảo đảm tính logic để đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và chỉnh lý số liệu. Cụ thể là xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm trong việc thực hiện kiểm kê, duyệt số liệu kiểm kê, tổng hợp số liệu kiểm kê làm ảnh hưởng tới tiến độ và chất lượng số liệu kiểm kê của bộ, cơ quan Trung ương, địa phương.
Trả lờiXóaViệc xử lý tài sản công sau tái cấu trúc bộ máy là một vấn đề quan trọng, đòi hỏi sự minh bạch và hiệu quả. Thứ nhất, cần rà soát và đánh giá chính xác giá trị tài sản để tránh thất thoát, lãng phí. Thứ hai, ưu tiên sử dụng tài sản cho các mục đích công ích, phục vụ lợi ích của cộng đồng. Thứ ba, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo việc xử lý tài sản được thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Trả lờiXóaÁp lực tái cấu trúc bộ máy có thể gây ra những thay đổi đáng kể đối với tài sản công, bao gồm việc chuyển giao, thanh lý hoặc sử dụng hiệu quả hơn. Các quyết định liên quan đến tài sản công cần được xem xét cẩn trọng để đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tối ưu hóa lợi ích cho xã hội. Quá trình này có thể dẫn đến việc rà soát, đánh giá lại giá trị và phân bổ tài sản công phù hợp với cơ cấu tổ chức mới, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng và giảm thiểu lãng phí.
Trả lờiXóaTrước hết là phải kiểm kê, rà soát và phân loại tài sản nhằm đảm bảo không thất thoát, không mất tài sản. Đồng thời đơn giản hóa các thủ tục, tài sản thuộc các đơn vị hợp nhất, sáp nhập với nhau được chuyển giao nguyên trạng và đơn vị mới có trách nhiệm tiếp tục quản lý, sử dụng tài sản đó.
Trả lờiXóaSáp nhập là điều cần thiết giúp tinh giản bộ máy hành chính nhằm hoạt động hiệu quả hơn. Thế nhưng cùng với đó cũng cần có kế hoạch sử dụng tài sản công dôi dư một cách hợp lý. Do đó, một cơ chế, một đường hướng thống nhất, rõ ràng hơn trở thành việc cấp thiết hàng đầu. Bởi điều này vừa tránh được lãng phí vừa đưa chính sách sáp nhập hiệu quả theo đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Trả lờiXóaCần tiết kiệm các khoản chi chưa thực sự cần thiết để bảo đảm nguồn lực cho phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bổ sung vốn đầu tư phát triển và hỗ trợ phục hồi kinh tế; phấn đấu tăng cao hơn nữa tỉ lệ chi đầu tư phát triển.
Trả lờiXóaNgay trong quá trình kiểm kê, nếu phát hiện tài sản không sử dụng, sử dụng không đúng mục đích, sử dụng không hiệu quả thì phải kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền để xử lý, không chờ đến khi kết thúc tổng kiểm kê, bảo đảm tài sản công được sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả.
Trả lờiXóa