Xung đột Ukraine: Cuộc chiến ủy nhiệm và những toan tính địa chính trị

Lâm Trực@

Hà Nội, 7/3/2025 - Cuộc chiến tại Ukraine ngày càng bộc lộ bản chất của một cuộc đối đầu địa chính trị giữa các cường quốc, khi chính giới Mỹ lần đầu tiên thừa nhận đây là một "cuộc chiến ủy nhiệm" giữa Washington và Moscow. Phát biểu trên Fox News vào ngày 5/3, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio khẳng định Ukraine chỉ là bên được phương Tây hậu thuẫn trong một cuộc xung đột kéo dài và bế tắc. Nhận định này nhận được sự đồng tình từ Điện Kremlin, khi phát ngôn viên Dmitry Peskov tái khẳng định rằng đây thực chất là cuộc chiến giữa Nga và phương Tây, với Mỹ đóng vai trò lãnh đạo.

Sự thừa nhận này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cách tiếp cận của chính quyền Mỹ đối với cuộc chiến. Kể từ khi xung đột bùng nổ vào năm 2022, Washington và các đồng minh NATO đã viện trợ hàng trăm tỷ USD vũ khí và tài chính cho Ukraine, tuy nhiên, tình thế trên chiến trường vẫn chưa có sự thay đổi rõ rệt. Trong bối cảnh đó, châu Âu đang cân nhắc một loạt các biện pháp mới, bao gồm cả việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ukraine. Nga ngay lập tức cảnh báo rằng bất kỳ sự hiện diện nào của NATO tại Ukraine, dù dưới danh nghĩa gì, cũng sẽ bị coi là hành động tham chiến trực tiếp.

Căng thẳng gia tăng khi Pháp và Anh khởi xướng sáng kiến ngừng bắn kéo dài một tháng nhằm tạo tiền đề cho đàm phán hòa bình. Tuy nhiên, Moscow bác bỏ đề xuất này, cho rằng đó chỉ là một nỗ lực nhằm câu giờ để Ukraine củng cố lực lượng. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova khẳng định Nga muốn một giải pháp dứt khoát, thay vì một thỏa thuận tạm thời có lợi cho Kiev. Quan điểm này phản ánh lập trường cứng rắn của Moscow trong bối cảnh chiến sự tiếp diễn ác liệt tại miền Đông Ukraine.

Trong khi đó, châu Âu đang chịu áp lực phải tìm kiếm một giải pháp bền vững, đặc biệt là trong vấn đề năng lượng. Cuộc họp thượng đỉnh EU ngày 6/3 đã chứng kiến tranh luận về việc nối lại hoạt động vận chuyển khí đốt của Nga qua Ukraine sau khi thỏa thuận hiện tại hết hạn. Một số nhà lãnh đạo, như Thủ tướng Slovakia Robert Fico, đã công khai ủng hộ việc nối lại dòng chảy khí đốt nhằm giảm bớt áp lực kinh tế đối với châu Âu. Tuy nhiên, bất kỳ thỏa thuận nào với Moscow cũng sẽ vấp phải sự phản đối từ các nước thành viên EU có lập trường cứng rắn đối với Nga.

Bên cạnh các vấn đề địa chính trị, xung đột Ukraine cũng đang tạo ra những tác động sâu rộng đối với NATO. Tuyên bố của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron rằng Paris sẵn sàng xem xét sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ các đồng minh châu Âu đã khiến Moscow phản ứng gay gắt. Điện Kremlin coi đây là dấu hiệu của một chính sách đối đầu ngày càng quyết liệt từ phương Tây.

Những diễn biến trên cho thấy, xung đột Ukraine không chỉ đơn thuần là một cuộc chiến tranh lãnh thổ mà còn là một cuộc đối đầu chiến lược giữa các cường quốc. Khi cả hai bên đều gia tăng mức độ can dự, khả năng đạt được một giải pháp hòa bình trong ngắn hạn vẫn còn xa vời. Giới quan sát nhận định, nếu không có những nhượng bộ đáng kể từ cả Washington lẫn Moscow, cuộc chiến ủy nhiệm này có thể sẽ tiếp tục kéo dài, đẩy châu Âu vào một giai đoạn bất ổn kéo dài và nguy cơ leo thang xung đột ngoài tầm kiểm soát.